xronos.gr // ΕιδήσειςΆρθρα
--------------------------------------------------------------------------------
Άρθρα
ΠΡΟΤΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ art-act@tellas.gr
ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΧΡΟΝΟ
31.03.2010
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΠΟΨΗΣ.
Η ΣΕΛΙΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΚΕΛΥΦΟΣ ΛΟΓΟΥ – ΟΡΑΜΑΤΟΣ - ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ-ΧΡΟΝΟΥ ΠΟΥ ΔΡΑ Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ.
ΟΙ ‘ΣΥΝΔΑΙΤΥΜΟΝΕΣ ‘ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΓΙΑ ΑΝΟΙΧΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ.
ΗΛΙΑΣ ΧΑΡΙΣΗΣ
Η μνήμη φυλάει μόνο
το απόλυτα αναγκαίο
Ο εικαστικός Ηλίας Χαρίσης, που εκπροσώπησε τη χώρα μας στην πανευρωπαϊκή έκθεση του CERN, καταρρίπτει καθεστηκυίες αντιλήψεις και επισημαίνει τον εγκλωβισμό κριτικών και διανοητών που διακηρύσσουν το τέλος της ζωγραφικής.
Το έργο του ζωγράφου Ηλία Χαρίση δεν είναι δημιούργημα ιδεών, δεν συμμερίζεται τη νοησιαρχία, το ισχυρό ενοραματικό ρεύμα της εποχής. 0λα στο έργο του σε ένα απαραίτητο ελάχιστο και στον παραμερισμό των συναρπαστικών αφηγήσεων, της περιγραφικότητας των εσωτερικών χωρών – συμβάντων. Η φιγούρα του επεισοδιακής υφής δραματικά φορτισμένη ως χαρακτήρας των Τσέχωφ, Τουργκένιεφ, Ντοστογιέφσκι απλά βουλιάζει στη συνείδηση της μοναξιάς μέσα στο τραγικό κενό που δημιουργεί η μεγάλη χειρονομία – γραφή του. Βουλιάζει στο αίσθημα της παροδικότητας, της ποίησης, των λεπτών διαθέσεων και των ατμοσφαιρικών εντυπώσεων. Ο Ηλίας Χαρίσης με το έργο του διατρανώνει ότι δεν διακυβεύεται τίποτα γιατί δεν υπάρχει τίποτα, ο υπεράνθρωπος είναι μόνος με διαστρεβλωμένα τα αυθεντικά κίνητρα των αισθημάτων και ενεργειών.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ Εγώ ο Ηλίας Χαρίσης, απεχθάνομαι κάθε απόληξη εικαστικού - ισμού στον οποίο εμπεριέχεται προαποφασισμένη στιλιστική διατύπωση, που θέλει να συμφωνεί με το άλλοθι ότι έτσι είναι η Σύγχρονη Τέχνη, έτσι είναι η μοντέρνα ζωγραφική.
Τι θα πει μοντέρνα ζωγραφική; Είναι απλώς το αντίθετο της παραδοσιακής ή κάτι παραπάνω; Και τι είναι αυτό πού κάνει μια εικόνα ζωγραφική; Και τι μοντέρνα ζωγραφική; Τι τα συνδέει όλα αυτά;
Αντιπαθώ το "μοντέρνος". Τι σημαίνει να είναι κανείς μοντέρνος στη ζωγραφική; Η κύρια ιδέα είναι να δημιουργεί οτιδήποτε - δεν έχει σημασία τι - οι ζωγράφοι σήμερα δεν ξέρουν πως να δημιουργήσουν ούτε μία ζωγραφική φράση, παλαιότερα υπήρχε μια ελάχιστη τεχνική να μάθει κανείς.
Απλώς η σύγχρονη τέχνη, στο προκείμενο η ζωγραφική, υποκύπτοντας στην τυραννία της ρέουσας αντίληψης των κριτών και των νέο διανοητών πού έχουν αποφανθεί περί τού τέλους τής ζωγραφικής, μου δίνεται η ευκαιρία στην εφημερίδα «Ο ΧΡΟΝΟΣ» να μιλήσω για το πώς αισθάνομαι από τη διάψευση τους και τον εγκλωβισμό τους σε "ιστορισμούς".
Συμπεριφερόμενος ως αφιλοκερδής μεταπράτης τού λόγου και δοκιμάζοντας να κάνω τον αναγνώστη να συμμετάσχει για μία στιγμή στην πνοή και την ενέργεια πού αποπνέει η προσπάθεια να αυτοπροσδιορίσω τα αίτια πού προκάλεσαν την άποψη τής ζωγραφικής μου, αν και στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένας τρόπος να αποφασίσει κανείς αν βλέπει την αλήθεια ή την εικόνα πού επέλεξα να προβάλλω με το θέμα και ως καλλιτέχνης.
Η αξία τού αυτοπροσδιορισμού συνίσταται ακριβώς στο ότι δεν αντιμετωπίζω κάθε όψη τής προσωπικής μου περιπέτειας με ισάξια και επαρκώς φωτισμένη άποψη πού επιβάλλει μία συμπυκνωμένη τελεσιδικία η οποία μαρτυρεί την απόσταση που χωρίζει το βλέμμα από το λόγο, αποδεχόμενος δηλαδή ότι η εικόνα ορίζεται βασικά από ένα σύστημα πού εμπεριέχεται σ` αυτήν. Η αποδοχή αυτής τής ζωγραφικής σύμβασης τής εικόνας όμως συντελείται με έναν εικαστικό τρόπο ο οποίος είναι μοναδικός στη διατύπωση και δεν μας επιτρέπει να μπορούμε να το εκλαμβάνουμε ως εικόνα με το γραπτό λόγο, αλλά ως ένα σύστημα στοιχείων το οποίο αφορμάται μεν από την παρατηρούμενη πραγματικότητα, ανεξαρτοποιείται όμως και καθίσταται αυτοαναφορικό σχεδόν αμέσως.
Έτσι χωρίς επιβαλλόμενες προκλήσεις διατυπώσεων αλλά περισσότερο η διάθεση να εκτεθούν οι πραγματικότητες που δημιούργησαν συνειδητές ρήξεις με τη συνήθεια μου να πιστεύω σε δύο κόσμους, στον κόσμο των σκοπών και της βούλησης και στον κόσμο τής τύχης. Σ` αυτόν τον κόσμο, τον κόσμο τής τύχης που όλα συμβαίνουν δίχως νόηση, χωρίς κανείς να μπορεί να πει γιατί, για ποίο σκοπό… Φοβόμαστε αυτόν τον ισχυρό κόσμο τής μεγάλης κοσμικής τύχης γιατί τον γνωρίζουμε τις περισσότερες φορές να επιπίπτει στον άλλο κόσμο, τον κόσμο των σκοπών και των προθέσεων όπως πέφτει ένα βότσαλο στο νερό της λίμνης.
Κάπως έτσι επέπεσαν επάνω μου τα λόγια του Μπαλθύς, ο Φράνσις Μπέικον, φίλος και έξυπνος άνθρωπος, ένιωθε ακατανίκητη έλξη για την ασχήμια. Πιστεύω ότι θα μπορούσε να είναι αυτό πού λέμε σήμερα "καλός ζωγράφος ". Μία δήλωση που γίνεται αυτή η ημιάγρια βαθμίδα τής συνειδητής μου ζωγραφικής ηθικότητας η οποία μου επιτρέπει να δελεάζομαι από το αισθητικό θέλγητρο της που μου προσφέρει εικαστική ηδονή και κυριευμένος από τον κόσμο τής ισχυρής κοσμικής τύχης στρεφόμενος σε ζωγραφικές στις οποίες κάθε στοιχείο εκζήτησης έχει αφαιρεθεί και νέα προτεραιότητα στις ζωγραφικές μου διατυπώσεις γίνεται η άκρως σχολαστική και συνεπής κατανομή πληροφοριών στην επιφάνεια τού πίνακα εμμένοντας στη ζωγραφική διατύπωση των επιφανειών για να αποδείξω ότι η επιδερμίδα είναι το πιο βαθύ σημείο τής ύπαρξης.
Παρά ταύτα, αυτό δεν θέλω να εγγράφεται χωρίς ειρωνεία απέναντι στην παράδοση. Θέλω κατά γοητευτικό τρόπο να συνδέονται ο ανατρεπτικισμός μου με τη φροντίδα να αφήσω ένα έργο με την πιο κλασσική έννοια του όρου. Η επιθυμία μου το να διαπερνά αυτήν την έγνοια μια ασύγκριτη αισθητική ελευθερία δεν έχει για μένα τίποτα το παράδοξο. Αντίθετα αποτελεί την ομολογία ότι το έργο μου και η όποια ανατρεπτικότητα του, υποτάσσονται στο ίδιο επιστέγασμα την καθημερινή ζωή, την απαιτητική, την παντοδύναμη, την απελευθερωτική από κάθε εμπόδιο όπου το χρώμα αυτής της καθημερινότητας είναι το άσπρο - μαύρο όπως διατυπώνεται στα σχέδια μου με το σινικό μελάνι. Είναι η τονικότητα μιας άσκησης με τη διπλή έννοια της λέξης, ενός ασκητισμού και του μετεωρισμού των φαινομένων.
Αυτών των φαινομένων το σχέδιο είναι η αναπνοή τους. Είναι η αληθινή ανακάλυψη της εισδοχής μου σε μία γκρίζα θεματολογία της δίψας, της πείνας και του ερωτισμού. Ενός συνόλου που βρίσκεται στο δρόμο πού ακολουθεί την τάξη των εικόνων, την παράθεση μίας ιδέας δίπλα σε μία άλλη, μερικές φορές στη στενή τους σύνδεση και τέλος στην ενσωμάτωση τους σ` ένα ευρύτερο κόσμο των ανθρωπίνων φαινομένων σ` όλη την πολυπλοκότητα του. Καθημερινές ασκήσεις τα σχέδια μιας δεκαετίας διαθέτουν απίστευτη δόση ανταγωνισμού ως προς τα έργα που η ταυτόχρονη εικαστική τους διατύπωση με χρήση διαφορετικού εκφραστικού υλικού μέσου είναι οι πιο σίγουρες μαρτυρίες μίας δημιουργικότητας που το κοινό ίσως ποτέ να μην μπορέσει να ανακαλύψει την καθημερινή μου σχεδιαστική αγωνία της διατύπωσης των βαθύτερων ανθρώπινων αναγκών της δίψας, της πείνας, και τουερωτισμού.
Οι σελίδες αυτές αποτελούν τη μυστική αλήθεια του έργου μου που δεν έχουν τεθεί ποτέ το ένα πλάι στο άλλο, ενέργεια που δικαιολογείται μερικώς, δεν πρέπει να αντιπαραθέτω σελίδες σχεδίων γιατί δεν πρόκειται να "συγκρίνομε" το ένα ή το άλλο σχέδιο, αλλά, εντελώς αντίθετα, να εκπληρώσω αυτήν την εσωτερική διεργασία όπου ένα σχέδιο "σβήνει" το προηγούμενο ενώ το αφήνει να ζει στη μνήμη.
Το να βλέπω αυτά τα σχέδια που κάποια από αυτά εκτέθηκαν στο CERN στη Γενεύη το Μάιο του 2009, σημαίνει να εκτελώ ένα "μάθημα μνήμης" όπου θα μιλούσαμε για "μάθημα σκότους ". Σημαίνει να μάθω πως η μνήμη φυλάει μόνο ότι της είναι απόλυτα αναγκαίο. Ένα σχέδιο καλεί κάποιο άλλο σχέδιο μακρινό μέσα στο χρόνο, είναι δουλεία τού βλέμματος μας να υφάνει αυτήν την πραγματικότητα. Θέλω να σας υποβάλω τη σημασία του βλέπω ένα σχέδιο με ένα άλλο γνωρίζοντας πως ποτέ η αναλογία δεν θα μπορέσει να εξαντλήσει το αίνιγμα.
Επιθυμία μου είναι να υπάρξω της εποχής μου ζωγράφος αντιρρησίας. Θέλω η παράδοση να με κατηγορεί για αιρετικό. Μου προκαλεί ευχαρίστηση που ευρισκόμενος σήμερα σ` αυτήν την εξαιρετική, παράδοξη και εκπληκτική κατάσταση να διακηρύσσω την πραγματικότητα και τη ζωή, τη διάρκεια και την τιμή της ζωγραφικής, ακριβώς στο τέλος ενός αιώνα και στην αρχή ενός άλλου, όπου όλοι αυτοί πού έχουν αποφασίσει το τέλος τής ζωγραφικής, θα πρέπει να καταλάβουν ότι η εποχή μας προσφέρεται ξανά με τέτοιο τρόπο που οι θεωρίες που επιδιώκουν να υποτάξουν τη δημιουργία σε μία οποιαδήποτε ιστορικότητα να έχουν φθάσει να γίνουν ο χειρότερος ιστορισμός.
Θέλω να υπάρξω δύο φορές αιρεσιάρχης περισσότερο παρά ποτέ αισθητικά μοναχικός και αντίθετος στα αισθητικά ρεύματα αυτόκλητων διαμορφωτών, ζητώ να υπάρξω μέσω της ζωγραφικής μου αυτός που προκαλεί ως το τέλος τούς τεχνητούς κανόνες και τούς μικρούς ιδεολόγους.
Κλείνω τονίζοντας ότι η λογική του κειμένου και η λογική τής ζωγραφικής μου πράξης προέρχονται από το ίδιο πνεύμα, από το μοναδικό αυτό πνεύμα, που δεν μπορεί να οριστεί αλλιώς παρά μέσα στη σύμπτωση που δεσπόζει στη γέννηση του ζωγραφικού έργου, στη γέννηση του κειμένου. Αναντίρρητα, αυτή η γέννηση ανήκει στην ίδια τάξη αλλά τα λόγια που θα έκαναν την περιγραφή της, θα αδυνάτιζαν την αληθοφάνεια της.
Διεύθυνση του άρθρου: http://www.xronos.gr/detail.php?ID=54214
--------------------------------------------------------------------------------
Νικ. Ζωίδου 22-24, 69100 Κομοτηνή. Τηλ: 25310 22791, 25310 33255, Fax: 25310 31302. Email: xronos@xronos.gr
Copyright © «Ο ΧΡΟΝΟΣ» Καθημερινή Εφημερίδα της Κομοτηνής, 2001 - 2006. Κατασκευή: Komotini On-Line
--------------------------------------------------------------------------------
